Yeni Ekonomi Programının gizli çıpası ihracat
Türkiye ekonomisi uzun yıllar sonra yeniden Türk Lirasının aşırı değer kaybetmesi ile sıkıntılı bir döneme girdi. Bir yandan dış ticaret açığı ve cari açık di Biz, Trump'ı da heyecanla karşıladık… Karısı alımlı, kızı hoş… Damat yakışıklı… Oğlan desen, artist gibi... Kendisi biraz garip olabilir… Ama olsun… Halk adamı… Bir kere kadın başkan adayı Hillary Hanım seçilmedi ya… Allah'tan başka ne istesek ki…ğer yandan özellikle reel kesimin yüksek döviz borçlarının geri ödemelerinin yoğunlaşması ile birlikte diğer ekonomi dışı unsurların bir araya gelmesi sonucu Türk Lirasında hızlı bir değer kaybı oluştu ve bu da firmaların mali yapılarını bozarak reel sektörün dinamiklerini olumsuz etkiledi. Türkiye son yıllarda sanayide dönüşüm ve ihracat artışına yönelik önemli programlar ve destekleri hayata sokmasına rağmen uygulamada istenilen sonuçlar alınamadı ve döviz açığı sıkıntı yaratacak şekilde büyüdü. Bu sorunların kalıcı çözümü için ise Yeni Ekonomi Programına olan beklenti önemli ölçüde yükseldi.
Bu çerçevede Eylül ayı içinde Türkiye ekonomisinin yeni yol haritası olan Yeni Ekonomi Programı açıklanmıştır. Yeni Ekonomi Programının gizli çıpası ihracat olmuştur. Türkiye işleri düzeltecek ve bir daha döviz kaynaklı bir kriz yaşamayacaksa bunu ancak ihracatını kalıcı olarak artırarak sağlayabilecektir.
Yeni Ekonomi Programı ihracat ilişkin olarak oldukça temkinli hedefler ortaya koymuştur. 2018 yılında ihracat 170,0 milyar dolar olarak öngörülmektedir. İhracat 2019 yılında yüzde 7,0 artarak 182 milyar dolar, 2020 yılında yüzde 5,0 artarak 191 milyar dolar ve 2021 yılında ise yine yüzde 7,0 artarak 204,4 milyar dolara ulaşacaktır. Açıkçası ekonomide dengelenme sağlanacak ve cari açıkta kalıcı bir iyileşme sağlanacak ise ihracat hedefleri oldukça sınırlı tutulmuştur. Cari açığın kapatılmasında daha büyük çaba ithalatın ikamesi için harcanacak gibi görünmektedir.
İhracat açısından Türk Lirasının istikrarı da büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte ekonomi programında 2018 yılı için alınan 4,90 TL yıl ortalaması dolar kuru ile 2019 yılı için alınan 5,60 TL yıl ortalaması dolar kuru TL'de yeni bir değerlenme olacağı beklentisini yansıtmaktadır. Artan enflasyon ile birlikte maliyetleri yükselen ihracatçılar 2019 ve daha sonraki yıllarda Türk Lirasının değerlenmesi halinde rekabet güçlerini yeniden kaybedecektir. Bu nedenle programın Türk Lirası hedefleri ihracat hedefleri ile uyuşmamaktadır.
Yeni Ekonomi Programında ihracatın desteklenmesi için yer verilen eylemlerin önemli bir bölümü ihracatı doğrudan destekleme yerine ihracat yapılacak ve ithalatı ikame edecek üretimleri desteklemek şeklinde tasarlanmıştır.
İhracatı doğrudan destekleyen eylemler olarak ise öncelikle yeni pazar, yeni ürün, yeni ihracatçı hedefi ve küresel değer zinciri bakış açısıyla İhracat Ana Planı oluşturulması yer almaktadır. İhracat teşvik sistemi daha verimli ve etkin olarak yeniden yapılandırılacaktır. İhracatçıların küresel ticari verileri yakından takip edebilmesini sağlamaya yönelik Elektronik İhracat Platformu kurulacaktır. Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği ve mevcut STA'ların güncellenmesine yönelik çalışmalar tamamlanacaktır. Yine ihracatı desteklemek amacıyla Eximbank'ın öz kaynakları daha da güçlendirilecektir. Banka, nakdi kredi, ihracat kredi sigortası ve garanti imkânlarını geliştirerek ve çeşitlendirerek ihracatçılara, döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgilenen firmalara ve yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitlere destek sağlamayı artırarak sürdürecektir. İhracatın artırılmasına yönelik doğrudan ve dolaylı desteklerin tamamına yakını önemli bir çalışmayı ve kaynağı gerektirecektir. Bir başka deyişle desteklerin ihracatçıyla sıcak teması zaman alacaktır.