Ticaret Savaşları Gölgesinde Ticaret Anlaşmaları
SANAYİ ÜRÜNLERİNDE GÜMRÜKLERİN KALDIRILMASI HALİNDE AB'NİN ABD'YE İHRACATININ YÜZDE 8, ABD'NİN AB'YE İHRACATININ İSE YÜZDE 9 ARTACAĞI ÖNGÖRÜLÜYOR. BU SÜREÇTE GÜMRÜK BİRLİĞİ'Nİ YENİLEYEREK AB'NİN İKİLİ TİCARET MÜZAKERELERİNE KATILMAYI VE YAPILACAK ANLAŞMALARIN DOĞAL BİR PARÇASI OLMAYI SAĞLAMALIYIZ.
Dünya ekonomisinde 2018 ve 2019'u şekillendiren unsurların başında ticaret savaşları gelmektedir. ABD'nin yenilediği ticaret politikası kendi üretimini korumaya yönelik koruma önlemleri uygulamalarına dönüşmüştür. ABD bu süreçte öncelikle Çin ile karşılıklı yoğun bir korumacılık sürecine girmiştir. Yine ABD, NAFTA başta olmak üzere ticaret anlaşmalarını yenilemekte veya AB ve Asya ile olan ticaret anlaşmalarında yaptığı gibi süreçten çekilmektedir. Bu çerçevede ticaret savaşları gündemde öne çıkmaktadır.
Ancak ticaret savaşlarının gölgesinde kalan önemli ticaret anlaşmaları girişimleri de olmaktadır. Bu girişimlerin anlaşmaya dönüşmesi halinde ikili ticarette önemli gelişmeler olacaktır.
Avrupa Birliği ABD ile sanayi ürünlerinde gümrük vergilerini kaldırmak üzere bir ticaret anlaşması yapmak istemektedir. Bu amaçla gerekli müzakerelerin yapılması için AB Komisyonu'nun yetki talebi Nisan ayı içinde onaylanmıştır.
ABD Başkanı Donald Trump ile AB Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker arasında ticari gerginliği düşürmek için geçen Temmuz'da gerçekleştirilen görüşmede, otomotiv dışındaki sanayi ürünlerine ilişkin gümrük vergileri ve tarife dışı kısıtlamaları sıfıra indirmeye yönelik birlikte çalışma kararı çıkmıştı. Liderler, ticari uzlaşmazlıkların müzakere edilerek çözülmesi konusunda anlaşma sağlamış, karşılıklı ticareti kolaylaştırmak üzere diyalog yürütülmesinde mutabık kalmıştı. AB üyesi 28 ülke adına ticaret anlaşması yapma yetkisi AB Komisyonu'nda bulunmaktadır.
Resmi müzakereler başlayacak olmakla birlikte, AB ve ABD tarafları teknik görüşmeleri geçen Eylül'den bu yana yürütmektedir. Ticaret anlaşması görüşmeleri sanayi ürünleriyle sınırlı olacak ve ürünlerde teknik gereksinimlerin uyumunu sağlamaya yönelik uygunluk değerlendirmesi anlaşmasıda müzakere edilecektir. Sanayi ürünlerinde gümrüklerin kaldırılması halinde AB'nin ABD'ye ihracatının yüzde 8, ABD'nin AB'ye ihracatının ise yüzde 9 artacağı öngörülmektedir. Tarım ürünleri ile kamu alımları görüşmelerin dışında tutulacaktır.
AB ile ABD arasında sanayi ürünleri ticaretinde gümrüklerin sıfırlanmasına yönelik müzakereler Türkiye'yi de çok yakından ilgilendirecektir. Türkiye bu süreçte Gümrük Birliği'ni yenileyerek AB'nin ikili ticaret müzakerelerine katılmayı ve yapılacak anlaşmaların doğal bir parçası olmayı sağlamalıdır.
ABD ile Çin arasında ticaret müzakereleri de sürmektedir. Müzakereler daha çok olumsuz yönleri ve etkileri ile değerlendirilmektedir, ancak ABD ile Çin arasında ticaret müzakereleri olumlu sonuçlanır ve gümrük vergileri kaldırılmaya başlanırsa, bu birçok ülkeyi de olumlu etkileyecektir. IMF Dünya Ekonomik Görünümü 2019 Nisan raporunda bu konuda yapılan araştırma başta Güney Kore ve Tayvan olmak üzere en çok yararlanacak ülkelerin Çin ile kuvvetli tedarik zinciri içinde olan Asya ülkelerinin olacağı vurgulanmaktadır.
ABD; Kanada ve Meksika ile olan NAFTA anlaşmasını ve Güney Kore ile olan ticaret anlaşmasını yenilemişti. Şimdi sırada Japonya ile olan ticaret anlaşmasının yenilenmesi var. ABD özellikle otomotiv ve demir çelik sektörlerinde daha dengeli bir ticaret istemektedir. Ayrıca Japonya'dan, ABD'den yapılan tarım ürünleri ithalatındaki yüksek gümrük vergilerinin indirilmesi istenmektedir.
Afrika Birliği'ne üye 55 ülkeden 49'unun imzalayıp taraf olmayı kabul ettiği AFCFTA anlaşmasının onay süreci tamamlandığında Afrika, gümrüksüz bir kıtaya dönüşecektir. Bu da toplam 3 trilyon dolarlık gayrisafi hâsılaya sahip 55 ülkenin 1,2 milyarlık nüfusunu kapsayan tek bir pazar anlamına gelecek. Anlaşma ile halen ortalama yüzde 6,2'de seyreden ithalat gümrük vergilerinin azaltılması ve kaldırılması hedeflenmektedir. Böylece Afrika ülkeleri arasındaki ticaretin en az yüzde 52 oranında artması öngörülmektedir. Maden çıkarma ve işlemeye dayalı ihracatı çeşitlendirmeyi amaçlayan anlaşma, KOBİ'lerin kıta çapında ticaret yaptığı bölgelerin sayısını artırmayı da hedeflemektedir.
Son söz; ticaret savaşlarının gölgesinde çok önemli ikili ve bölgesel ticaret anlaşmaları yapılıyor. Türkiye ihracatı için bu anlaşmaları yakından izlemeli ve gerekli adımları atmalıyız.