Dünya Ticaretinde Büyüme Hızlanıyor
Dünya ticaretinde büyüme hızlanıyor
Küresel ticaret 2020 yılında karşılaşılan salgından özellikle yılın ikinci çeyrek döneminde sert şekilde etkilenmiş ve yüzde 20'nin üzerinde daralmıştı. Yılın ikinci yarısında ise ticaret, beklentilerin üzerinde bir toparlanma gösterdi. Hükümetlerin ekonomiye destekleri bunu sağladı ve 2020 yılının son çeyreğinde dünya mal ticareti yeniden büyümeye geçti. Böylece salgın nedeniyle yaşanan daralma üç çeyrek ardından sona erdi. Sektörlerin ve firmaların tedarik stratejilerindeki değişiklikler de ticarette büyümeye destek verdi.
2021 yılının ilk dört ayında ise dünya mal ticaretindeki büyümenin hızlandığı görülmektedir. Salgının üçüncü dalgasına ve uzayan sert kapatma ve kısıtlama önlemlerine rağmen mal ticaretinde hızlı bir büyüme yaşanmaktadır. Aşılamanın başlamış olması ve giderek yaygınlaşarak uygulanması ile yılın geri kalanına ilişkin beklentiler iyileşmektedir ve bu da artan tedarik ihtiyacına ve siparişlere yol açmaktadır.
Yılın geneline ilişkin bu görünüm içinde Dünya Ticaret Örgütü de 2021 yılına ilişkin ticaretteki büyüme tahminlerini yukarı yönlü güncellemiştir. Buna göre Dünya Ticaret Örgütü 2021 yılında mal ticaretinde miktar olarak yüzde 8,0 büyüme beklemektedir. Böylece 2020 yılında yüzde 5,3 olarak gerçekleşen miktar bazındaki daralmanın üzerinde bir büyüme öngörülmektedir. Dünya Ticaret Örgütü değer bazında bir ticaret büyüklüğü öngörüsü açıklamamaktadır. Ancak 2021 yılında emtia ve mal fiyatlarında yaşanan artışlar dikkate alındığında yıl genelinde değer olarak dünya mal ticareti yüzde 12-13 büyüyecektir. Bu büyüme beklentisine göre 2020 yılında 17,0 trilyon dolara gerileyen dünya mal ticareti, 2021 yılında 19,0 trilyon dolar seviyesine ulaşabilecektir.
Dünya mal ticaretindeki yılın ilk dört ayında yaşanan büyüme 2021 yılı geneli için yapılan öngörülere de dayanak oluşturmaktadır. Aşılama ve büyük pazarlarda olası aşılamanın tamamlanması ve genel bağışıklık kazanma takvimleri, büyüme tarafındaki iyimserlikleri şekillendirmektedir. Asya pazarında aşılamada ülkeler farklı uygulamalar içindedir. Buna rağmen pazarda Çin başta olmak üzere önemli bir büyüme yaşanmaktadır. Çin, Güney Kore ve Japonya ihracatlarında önemli artışlar görülmektedir.
ABD'de aşılamanın mayıs ayı sonunda tamamlanması beklenmektedir. İngiltere'de en geç haziran ayı, Avrupa'da en geç temmuz ayı sonunda aşılamanın tamamlanması hedeflenmektedir. Buna bağlı olarak bu ülkelerde yılın geri kalanına ilişkin iyimserlikler ve büyüme tahminleri artmaktadır. Sektörler ve firmalar da yılın geri kalanında beklenen talep artışına yönelik üretimlerini, tedariklerini ve siparişlerini artırmaktadır. Bu da doğal olarak dünya ticaretinde büyümeyi desteklemektedir.
ABD'de uygulamaya konulan 1,9 trilyon dolar tutarındaki destek paketi hem ülke hem de dünya ekonomisine katkı sağlayacaktır. Bu destek paketi sonucu ABD'de ithalatın ilave olarak önümüzdeki iki yıl için 360 milyar dolar daha artacağı tahminleri yapılmaktadır. ABD'de yakın zamanda açıklanacak ve en azından 2,2 trilyon dolar olması beklenen altyapı yatırımları paketi de ayrıca hem büyümeyi hem de ticareti hızlandırıcı etki yapacaktır.
2021 yılının genelinde sırası ile Asya, ABD ve Avrupa pazarlarında ithalatta büyüme hızlanmaktadır. Gelişen ülke pazarlarında da ithalat hareketlenmeye başlamıştır. Sektörler olarak bakıldığında 'Petro-Kimya', 'Kimyasallar', 'Kâğıt Ürünleri', 'Plastik Ürünleri', 'Ana Metal Sanayi', 'Metal Eşya Sanayi', 'Makine ve Teçhizat Sanayi', 'Elektronik ve İletişim Ekipmanları', 'İlaç ve Medikal Ürünler' ticaretinde daha hızlı büyümeler yaşanmaktadır. Yılın ikinci yarısında talepteki artış beklentisi ile tüketim malı ticareti hareketlenmeye başlamıştır.
Dünya mal ticaretindeki büyüme ile salgının etkileri birleşince birçok artçı sonuç da ortaya çıkmaktadır. Ham madde ve girdi tedarik telaşı nedeniyle tedarik sıkıntıları, artan emtia ve girdi fiyatları, yüksek navlun fiyatları ve konteyner sıkıntıları, yıl genelinde sürecektir.
Dünya mal ticaretindeki hızlanan büyümeyi durduracak ve iyimser büyüme beklentilerini bozacak gelişmeler yine salgından kaynaklanabilecektir. Salgında beklenmedik yeni sert dalgalar ve ümit bağlanan aşılamaların başarısız olunması ile bunlara bağlı olarak kapatma ve kısıtlamaların artması ve uzaması, mal ticaretindeki büyümeyi sınırlayacaktır.
İyimser senaryo içinde kalınması halinde Türkiye'nin mal ihracatı da 2021 yılında 190 milyar dolar olarak gerçekleşebilecektir. İhracatımızın daha da yüksek seviyede gerçekleşmesi, hızlı büyüyen pazarlara yönelik verilecek özel destekler ve en önemlisi Türk lirasında sağlanacak istikrar ile mümkün olacaktır.