2023 Yılına İlişkin Farklı Beklentiler
Küresel ekonomide 2023 yılına farklı beklentiler ile girilmektedir. Yaşanan pandeminin şoku henüz yeni atlatılmakta iken başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı küresel ekonomiyi önemli ölçüde etkilemiştir ve bu etkiler 2023 yılına da sarkmaktadır. Tam da bu noktada 2023 yılına ilişkin tüm konularda beklentiler farklılaşmaktadır. Küresel enflasyon, para politikaları, küresel büyüme, enerji krizi ve gıda krizi, Çin'in salgın ile mücadele politikaları, emtia fiyatları ve paritelere ilişkin olarak çok farklı beklentiler bulunmaktadır. Bu da 2023 yılına ilişkin belirsizlikleri artırmaktadır.
KÜRESEL ENFLASYON VE SIKI PARA POLİTİKALARININ SÜRESİNE İLİŞKİN FARKLI ÖNGÖRÜLER
Küresel ekonomide önce pandemi, sonra Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile başlayan savaşın etkileri sonucu enflasyon uzun yılların en yüksek seviyesine çıkmış bulunmaktadır. Enflasyonla mücadele için başlatılan sıkı para politikaları da ekonomilerde hızlı yavaşlamaya yol açmaktadır. Sıkı para politikalarının süresi enflasyonla mücadeledeki başarıya bağlıdır. Bu noktada farklı görüşler bulunmaktadır. Savaş kaynaklı yeni fiyat şokları yaşanmaz ise enflasyonun 2023 ikinci çeyreğinden itibaren kalıcı olarak düşmeye başlaması ve yılın ikinci yarsında faiz indirimlerinin olması senaryosu daha çok benimsenmektedir. Diğer görüş ise enflasyonda kalıcı düşüş olsa dahi faiz indirimlerinin en erken 2024 yılında başlaması şeklindedir. Enflasyonda düşüş sağlanamaması ve sıkılaşmanın daha da artması ihtimali ise şimdilik göz ardı edilmektedir.
BÜYÜMEDEN RESESYONA FARKLI BEKLENTİLER
Sıkı para politikaları uygulamaları ekonomilerde yavaşlamaya yol açmaktadır. 2023 yılında ise yavaşlamaların küçülmeye dönmesi ihtimali yüksektir. Yine benzer şekilde mal ticaretinde de 2023 yılının ilk ve ikinci çeyreğinde daralma yaşanması beklenmektedir. Ekonomilerdeki küçülmeler Avrupa Birliği ve İngiltere pazarı için geçerlidir.
ABD'de oldukça yavaş büyüme beklenmektedir. Asya'da da yavaşlama öngörülmektedir. Enerji ve emtia ihraç eden ülkelerde ise göreceli olarak daha yüksek büyüme hızları olacağı tahmin edilmektedir. Bu genel beklentiye karşın ekonomide daha derin, genele yayılan ve uzun sürecek resesyon beklentileri de dile getirilmektedir.
ENERJİ VE GIDA KRİZİ OLASILIKLARI
Küresel ekonomide ağır basan bir görüş, kış aylarında enerji ve gıda krizi yaşanması beklentisidir. “Daha zorlu kış koşulları yaşanması hâlinde özellikle Avrupa'da enerji krizi kaçınılmaz olacaktır.” öngörüsü bulunmaktadır. Bu öngörü gerçekleşirse Avrupa'da daha kuvvetli bir daralma yaşanacak ve Türkiye'nin ihracatı çok daha olumsuz etkilenecektir. Avrupa kışa girerken bir enerji krizi yaşamamak için enerji tasarrufu dâhil tüm önlemlerini almıştır. Enerji fiyatlarını da kontrol etmeye çalışmaktadır. Çok sert bir kış olmazsa Avrupa kışı bir enerji krizi yaşamadan geçirebilecektir. Gıda alanında ise özellikle kuraklık ve savaş etkisi ile 2023 yılının ikinci yarısında kriz yaşanması olasılığı öngörülmektedir.
ÇİN'İN POLİTİKALARI VE FARKLI EKONOMİK BÜYÜME TAHMİNLERİ
Çin ekonomisi, dünyanın büyüme motorlarından biridir. Bu nedenle Çin ekonomisinin performansı dünya ekonomisi için de belirleyici olmaktadır.
Çin 2022 yılının hemen hemen tamamında, salgına karşı sıfır taviz politikasını sürdürmüş, ancak bu politikalar ekonomide önemli yavaşlamaya yol açmıştır. 2023 yılına girilirken Çin, salgına karşı önlemlerini yumuşatmaktadır. Buna bağlı olarak 2023 yılında Çin'den daha iyi bir performans beklenmektedir.
EMTİA FİYATLARI VE PARİTELER İÇİN FARKLI HESAPLAR
Emtia fiyatları ve pariteler için de farklı öngörüler yapılmaktadır. Ağırlıklı olan görüş, para politikalarındaki sıkılaşmanın 2023 yılında azalması, faiz indirimlerine gidilmesi, ABD dolarının zayıflaması sonucu emtia ve varlık fiyatlarının yükselmesidir. Paritelerde de doların gerilemesi şeklinde öngörüler bulunmaktadır. Ancak bu da iyimser bir öngörüdür. 2023 yılının büyük bölümünde ABD doları muhtemelen güçlü kalmaya devam edecektir. Paritelerde de bu yılki kapanışlara yakın seviyeler yaşanacaktır.
Son Söz;
Dünya 2023 yılına önemli belirsizlikler ile girerken Türkiye'de seçim süreci ve beklentileri yeni yılı şekillendirecek.